Florence Nightingale

Florence Nightingale (1820 - 1910) wordt algemeen beschouwd als de grondlegster van de moderne verpleegkunde. In de jaren vijftig van de 19e eeuw werd ze wereldberoemd als verpleegster en maakte ze naam als pionier en sociaal hervormster.

Ontsnapt aan het keurslijf

Florence Nightingale werd geboren in een welgestelde Britse familie en had - tot ongenoegen van haar ouders - al jong een roeping.  Als jongedame was ze erg leergierig en zou ze het liefst wiskundige zijn geworden. Volgens haar vader echter, was ze ook zonder de wiskunde al ruimschoots overgekwalificeerd voor het traditionele gezinsleven dat haar wachtte. 

In de Victoriaanse tijd kregen vrouwen geen toegang tot een volwaardig beroep en werden ze niet geacht zelfstandig te zijn. Nightingale's ambities lagen echter niet bij het moederschap en het gezin, en ze verzette zich  tegen het gedwongen nietsdoen van vrouwen uit de hogere Britse burgerij. 

De kans om aan haar krappe, Victoriaanse keurslijf  te ontsnappen, kreeg Nightingale in 1850 toen ze door Europa mocht reizen en in Duitsland en Parijs ervaring in de verpleging kon opdoen. Na haar terugkeer in Groot-Brittannië legde ze zich toe op de reorganisatie van een klein Londens ziekenhuis. 

Meer dan "The Lady with the lamp"

Bij het uitbreken van de Krimoorlog (1863) werd Nightingale door de Britse regering gevraagd om - aan het hoofd van een groep verpleegsters - hulp te gaan bieden in een Brits militair hospitaal in Turkije. Toen ze hier geconfronteerd werd met hoge sterfte en een dramatisch tekort aan materiaal, reageerde ze met het invoeren van sanitaire regels - voor kleding, ruimtes en materialen - waarmee ze de erbarmelijke hygiënische omstandigheden verbeterde. 

Omdat Nightingale in de Krimoorlog vaak 's nachts met een lantaarn de ronde langs haar patiënten deed, werd ze wereldwijd bekend als "the lady with the lamp". 

Minder bekend maar zeker zo baanbrekend was Nightingale's gebruik van het roos-diagram, waarmee ze in 1855 de sterftegevallen in de militaire hospitalen in beeld bracht. Met dit diagram wilde ze de Britse politici duidelijk maken dat de sterfte onder de soldaten vooral een gevolg was van slechte hygiënische omstandigheden, en veel minder van het oorlogsgeweld. Vanwege deze introductie van de statistiek in de gezondheidszorg, werd Nightingale het eerste vrouwelijke lid van de Royal Statistical Society. 

Eerste school voor verpleegkundigen

Eenmaal terug in Groot-Brittannië, greep Nightingale haar ervaringen in de Krimoorlog  aan om te pleiten voor betere verpleegkundige scholing, betere hygiëne en een nieuwe hospitaalarchitectuur om besmettingsgevaar te verkleinen. Daarnaast was ze geenszins bang om ingeburgerde praktijken en bureaucratie aan de kaak te stellen en sprak ze zich nadrukkelijk uit voor verplegen als betaald beroep.

In 1859 publiceerde Nightingale haar boek "Notes on Nursing", waarin ze - voor  het eerst in de geschiedenis - een overzicht gaf van wat goede verpleegkundige zorg inhoudt. In 1860 richtte ze - in de praktijkomgeving van het ziekenhuis en in nauwe samenwerking met de artsen - de eerste school voor verpleegkundigen op. 

In 1954 werd 12 mei - de geboortedag van Florence Nightingale - uitgeroepen tot Internationale Dag van de Verpleging. Sindsdien wordt deze dag jaarlijks wereldwijd gevierd.